Vraag en antwoord

 

 

 

 

Wat zijn de krijtlijnen van Samen Inburgeren?

  1. Een inburgeraar en een inburgeringscoach ontmoeten elkaar minstens tweewekelijks om samen iets te doen.
  2. De tweewekelijkse ontmoetingen vinden plaats in een vooraf bepaalde periode van minimum zes en maximum twaalf maanden.
  3. Een inburgeringscoach is iemand die ‘thuis’ is in de lokale samenleving en goed Nederlands spreekt. Hij ondersteunt de inburgeraar om zijn inburgeringsproces vlotter te laten verlopen.
  4. De inburgeraar en de inburgeringscoach engageren zich beiden vrijwillig en onbezoldigd.
  5. Duo’s ontmoeten en leren van elkaar in een informele sfeer.
  6. Tijdens de ontmoetingen heeft de inburgeraar de kans om zijn Nederlands te oefenen.
  7. Inburgeraars die willen deelnemen, moeten zich kunnen uitdrukken in het Nederlands. Een primair inburgeringstraject of taallessen volgen of gevolgd hebben, vormt geen voorwaarde om te kunnen deelnemen. Er stellen zich ook geen eisen betreffende het minimum of maximum aantal jaren dat een inburgeraar al in Vlaanderen verblijft.
  8. Samen Inburgeren kan de Nederlandse lessen voor anderstaligen en de inburgeringstrajecten die de onthaalbureaus organiseren, aanvullen, maar kan er net zo goed los van staan. Het initiatief is ook complementair met bestaande groepsinitiatieven zoals conversatiegroepen.
  9. Wie Samen Inburgeren lokaal organiseert, heeft de vrijheid het model aan te passen op maat van de plaatselijke situatie en noden.
  10. Een lokaal initiatief Samen Inburgeren beoogt betrokkenheid van het lokale bestuur.
  11. Samen Inburgeren is politiek, religieus en ideologisch neutraal en streeft geen winst na voor de initiatiefnemers of deelnemers.

Wat is de impact van Samen Inburgeren?

De duo’s die deelnemen aan Samen Inburgeren doorlopen een uniek parcours waarbij het informele leren van elkaar centraal staat. Ze beleven alledaagse dingen met elkaar. Regelmatige ontmoetingen tussen beiden helpen de inburgeraar om zich sneller en beter thuis te voelen. Ook de inburgeringscoach leert de cultuur en leefwereld van de inburgeraar kennen. Dat is de impact van Samen Inburgeren.

Sommige inburgeraars hebben een duidelijk doel dat ze (mede) via Samen Inburgeren willen bereiken: vlot Nederlands leren spreken of zich meer thuis voelen in de buurt. Bij hen kan er duidelijk opgevolgd worden of Samen Inburgeren hen helpt om dit doel te bereiken. Andere inburgeraars hebben geen duidelijk doel bij de start. Sowieso is het goed om een moment te voorzien om samen te reflecteren over wat ze eruit halen, wat voor hen de impact is van deelnemen.

Hoe is de rol van de coaches afgebakend?

De rol van de inburgeringscoaches is:

  • Begrensd in de tijd - Ze gaan een tijdelijk engagement van bepaalde duur aan. Het gaat over minstens twee uur per twee weken gedurende een vooraf bepaalde periode. Hierin verschilt een coaching-relatie met een vriendschapsrelatie,

  • Begrensd door de doelstelling –Informele ondersteuning bieden bij het inburgeringsproces. Hierin verschilt de inburgeringscoach van een professionele dienstverlener. Elke inburgeringscoach is zichzelf en wordt niet verwacht over bepaalde kennis of vaardigheden beschikken. De inburgeringscoach is bijvoorbeeld geen leraar Nederlands en geen medewerker van een interimkantoor.
  • Begrensd door de eigen persoonlijkheid – De coaches nemen een rol op waar ze zich goed bij voelen, ze beslissen zelf op welke vragen ze nee zeggen. Een coach kan bv. een wegwijzer, een luisterpaal of een taalcoach zijn. Sommige van deze functies kunnen spontaan ontstaan, anderen worden eerder afgesproken zoals bijvoorbeeld een inburgeraar die vraagt om zijn taalgebruik steeds te verbeteren.

Wat is de rol van het Agentschap Integratie en Inburgering?

Het Agentschap Integratie en Inburgering is het aanspreekpunt voor Samen Inburgeren voor Vlaanderen en Brussel en ondersteunt de lokale initiatieven. Lokale coördinatoren kunnen bij een medewerker terecht met vragen. Door de lokale initiatieven op te volgen kan deze medewerker zorgen voor kruisbestuiving: goede praktijken worden gedeeld en lokale coördinatoren worden met elkaar in contact gebracht. Tevens kunnen lokale organisatoren bij het Agentschap terecht om een eigen webpagina en materialen aan te vragen.

Het Agentschap Integratie en Inburgering is een expertisecentrum voor Vlaanderen en Brussel en ondersteunt de onthaalbureaus, de integratiecentra en – diensten en de sociale tolk- en vertaaldiensten. Meer informatie vind je op de website van het Agentschap Integratie en Inburgering.

Wat is de rol van de Vlaamse overheid?

De Vlaamse overheid nam het initiatief om het model Samen Inburgeren uit te werken en ondersteunende materialen te ontwikkelen. De Vlaamse overheid zorgt voor de bekendmaking van het model en stimuleert het tot stand komen van nieuwe initiatieven. Samen Inburgeren kadert in het Vlaamse integratiebeleid en is een bevoegdheid van de Vlaamse minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand. Via de oproep “Gezocht: Managers van Diversiteit” 2011 wordt er eenmalig 750.000 € ter beschikking gesteld voor de ondersteuning van initiatieven Samen Inburgeren.

Wat kan de rol zijn van de onthaalbureaus, integratiecentra en –diensten?

Onthaalbureaus

Inburgeraars zijn ‘de’ doelgroep van onthaalbureaus. Ze zijn dus een goede speler om te betrekken voor de toeleiding van kandidaat deelnemers. De inburgeraars kennen het onthaalbureau en haar medewerkers, daarom is het goed dat zij de informatie over Samen Inburgeren via hen ontvangen. Soms hebben onthaalbureaus ook projecten met Nederlandstalige vrijwilligers. Via hen zal je dan ook vrijwilligers kunnen vinden die interesse hebben in dit soort engagement. Zorg wel voor goede afstemming en zorg dat je geen vrijwilligers ‘steelt’.

Als je in Antwerpen, Gent of Brussel een stedelijk initiatief Samen Inburgeren opzet, behoren alle cliënten van het onthaalbureau die al een beetje Nederlands spreken mogelijk tot jouw doelgroep. Voor andere initiatieven kan je natuurlijk ook samenwerken met één van de vijf provinciale onthaalbureaus voor de toeleiding van deelnemers. Mondelinge toelichting in de lessen maatschappelijke oriëntatie hebben dan echter niet zo veel zin. Misschien zit maar één inburgeraar van jouw gemeente in de les. Gerichte toeleiding via de trajectbegeleiders en door middel van brieven is dan beter.

Daarnaast zijn de medewerkers van een onthaalbureau vertrouwd om met inburgeraars te werken. Je kan hen bijvoorbeeld vragen om jouw kandidaat inburgeringscoaches te informeren over inburgering en inburgeraars. Hoe communiceer je met anderstaligen? Wat zijn veel voorkomende vragen van inburgeraars? Wat houdt het inburgeringstraject in?

Medewerkers van het onthaalbureau zijn ook vertrouwd met het thema maatschappelijke participatie en de samenwerking met organisaties op dit vlak. Een gesprek met hen daarover lijkt daarom erg aangewezen, vooraleer je de samenwerking rond Samen Inburgeren opstart.

Indien je voor je initiatief een samenwerkingsverband aangaat met een onthaalbureau kan je ook bijvoorbeeld het onthaal van kandidaat deelnemers en/of de kennismakingsgesprekken daar organiseren.

Integratiediensten

De gemeentelijke integratiedienst kan een cruciale rol spelen bij het opstarten van initiatief Samen Inburgeren. Mogelijk zijn ze initiatiefnemer, in andere gevallen kan ze zorgen voor een samenwerking vanuit de gemeente met lokale verenigingen. Gemeentelijke diensten hebben doorgaans een goed zicht op wie zich mee kan en zou willen inzetten voor dit soort initiatief.

Ook op vlak van bekendmaking en promotie van het initiatief hebben ze een bijdrage te leveren. Verder kan je voor ondersteuning en advies bij de gemeentelijke integratiedienst terecht.

Integratiecentra

De provinciale of (groot)stedelijke integratiecentra kunnen ook betrokken worden als partner of om organisaties te ondersteunen bij het vinden van partners en het opzetten van een samenwerkingsverband of een intergemeentelijk initiatief.

Wil je vorming organiseren voor je vrijwilligers, dan ben je bij deze centra misschien ook aan het goede adres. En voor de werving van je inburgeraars kunnen ze ondersteuning bieden bij de vraag via welke organisaties je de toeleiding kan organiseren.

Meer informatie over deze drie actoren vind je ook op de website van het Agentschap Integratie en Inburgering.

Waarom is er behoefte aan Samen Inburgeren?

Er is een maatschappelijke behoefte om van inburgering en integratie een gedeelde verantwoordelijkheid te maken voor alle inwoners van Vlaanderen en Brussel. Samen inburgeren is hiervoor een nieuwe methodiek die een beroep doet op de persoonlijke betrokkenheid van mensen.

Er is ook een behoefte van individuele inburgeraars en Vlamingen om elkaar te leren kennen, via sociale en niet formele contacten, op een flexibele manier.

  • Vlamingen willen graag meer contacten met inburgeraars maar weten niet hoe dit te doen.
  • Vlamingen die interesse hebben in andere culturen zien Samen Inburgeren een beetje als reizen in eigen land
  • Inburgeraars hebben vaak weinig mogelijkheden om Nederlands te spreken en te oefenen omdat ze in een anderstalig milieu verkeren. De behoefte om met iemand Nederlands te spreken en te oefenen is vaak de directe aanleiding om deel te nemen aan Samen Inburgeren.
  • Inburgeraars hebben nood aan informatie:
    •  op maat
    • in eenvoudig Nederlands
    •  op een tempo dat men kan volgen.
    • over rechten en plichten in de samenleving
    • over dagelijkse gewoonten en gebruiken
    • over de diensten en voorzieningen in de gemeente

Via Samen Inburgeren krijgt dit een meer persoonlijke en lokale invulling en is het niet langer enkel een zaak van professionele dienstverleners.

  • Voor vele behoeften van inburgeraars bestaan er diensten maar het probleem is dat medewerkers daar vaak te weinig tijd hebben en de dienstverlening soms moeilijk loopt bij een gebrekkige taalkennis.
  • Inburgeraars weten vaak nog niet goed aan wie ze welke vragen kunnen stellen. Wat kan een inburgeraar vragen aan een leraar Nederlands, aan een medewerker van het onthaalbureau, een OCMW, de dienst bevolking, … ? De informele relatie zorgt ervoor dat vragen gemakkelijker gesteld worden. De coach kan dan doorverwijzen of eens meegaan naar een voorziening opdat de inburgeraar later zelfstandig kan gaan.
  • De behoefte van een inburgeraar aan een initiatief als Samen Inburgeren zal hij niet gemakkelijk kunnen verwoorden voor hij ervaart wat het is en wat het hem biedt.

Welke opleiding of ondersteuning voor inburgeringscoaches is er voorzien?

Er is geen verplichte opleiding voor vrijwilligers als inburgeringscoach kunnen starten. Een coördinator geeft voor de start enkele aandachtspunten mee tijdens een infosessie, een kennismakingsgesprek of in een brochure. Hij kan ook voorbereidende groepsbijeenkomsten organiseren om dieper in te gaan op aspecten zoals grenzen bewaken, zelfredzaamheid, enzovoort. Omdat inburgeringscoaches een heel diverse groep mensen zijn, hoort bij Samen Inburgeren een ondersteuning op maat, als het nodig is. De coördinator is bereikbaar en ondersteunt de deelnemers. Dit kan individueel of aan de hand van uitwisselingsmomenten waar deelnemers van elkaar leren en bij elkaar ten rade gaan.

Is het effect van samen Inburgeren groot genoeg ten opzichte van de personeelstijd en middelen die worden ingezet?

Het effect van Samen Inburgeren is niet direct meetbaar. Indien een gemeente hiervoor tijd en middelen inzet kan dit gebeuren in het kader van het lokaal sociaal beleid. Samen Inburgeren draagt o.a. bij aan volgende doelstellingen:

  • meer sociale cohesie in de gemeente;
  • betere communicatie met anderstaligen;
  • meer participatie in de lokale samenleving;
  • beter gebruik van de gemeentelijke voorzieningen;
  • meer zelfraadzaamheid van de inburgeraar;
  • betrekken van de lokale inwoners bij inburgering en een gedeelde verantwoordelijkheid voor integratie.

Indien vrijwilligers het initiatief mee coördineren of ondersteunen kan er een variabele inzet zijn van tijd en middelen en hoeft dit geen vaste personeelsinzet te betekenen.

Hoe kan een kleine gemeente Samen Inburgeren organiseren?

Samen Inburgeren is geen formule die enkel werkt in grote gemeenten waar veel inburgeraars wonen, die over relatief veel middelen beschikken en een bloeiend verenigingsleven kennen. Ook in kleinere gemeenten kan Samen Inburgeren succes boeken. Voor deze gemeenten loont het – nog meer dan voor grotere gemeenten geldt – om samen te werken:

  • Intergemeentelijke samenwerkingen laten toe om de organisatiekosten en taken te delen.
  • Samenwerken met een vrijwilligersorganisatie die de coördinatie op zich neemt, laat toe om de loonkost aanzienlijk te drukken.

Je nodige personeelstijd en middelen hangen in grote mate af van het aantal deelnemers. Weinig deelnemers vragen weinig tijd en middelen.

Wat doe je als meerdere spelers een eigen initiatief willen opstarten in eenzelfde gemeente of buurt?

Verschillende initiatieven kunnen in principe naast elkaar bestaan. Afhankelijk van wie de organisator is, trekt het initiatief mogelijk een beetje een verschillende publiek aan. Meerdere initiatieven zijn echter vooral verwarrend voor potentiële deelnemers. Misschien kan je zorgen voor een gezamenlijke werving of kiezen voor een afgebakende , eventueel complementaire, doelgroep of doelstelling. Als je samen werft, zorg er dan voor dat je eventuele verschillen verduidelijkt, zoals bijvoorbeeld veel of weinig groepsbijeenkomsten.

Wie is het best geplaatst om Samen Inburgeren te organiseren?

Er is geen ‘best geplaatste’ voor het organiseren van Samen Inburgeren. Iedereen kan samen Inburgeren organiseren als men, alleen of in een samenwerkingsverband:

  • potentiële deelnemers kan bereiken ;
  • met veel enthousiasme kan zorgen voor een ondersteunend kader:
    • goed informeren van kandidaat deelnemers;
    • op weg helpen en opvolgen van deelnemers;
    • een bereikbaar aanspreekpunt zijn;
    • probleemoplossend tussenkomen.

Hoe kan je van gelijkwaardigheid spreken in een coaching-relatie?

Met gelijkwaardigheid bij een duo wordt bedoeld dat er geen afhankelijkheidsrelatie is, er is geen leraar die de leerling zegt hoe te moeten handelen. Er is een ontmoeting tussen twee gelijkwaardige personen met een verschillende achtergrond, leefwereld en bril waardoor ze hun omgeving bekijken.

Samen Inburgeren gaat uit van een coaching-relatie maar tegelijkertijd is er aandacht voor gelijkwaardigheid en wederkerigheid tussen de inburgeringscoach en de inburgeraar. In elk duo is er maar één de coach. Het verschil tussen de twee deelnemers is dat de ene zich meer ingeburgerd of thuis voelt dan de andere. Er is dus geen sprake van een wederkerige coaching relatie, de inburgeraar en de inburgeringscoach gaan elkaar niet ‘coachen’. De gelijkwaardigheid zit in de

culturele uitwisseling. Een duo doet bijvoorbeeld samen boodschappen voor zowel het gezin van de inburgeraar als dat van de inburgeringscoach. Ze zijn benieuwd naar de producten die op elkaars boodschappenlijstje staan. Als ze ook nog eens samen koken, proeven ze letterlijk van elkaars cultuur. Beiden leren allerlei zaken tijdens hun ontmoetingen.

Samen Inburgeren organiseren: hoeveel kost het?

De kost van Samen Inburgeren hangt af van de organisatorische keuzes die je maakt:

  • Staat een professionele kracht in voor de coördinatie of neemt een vrijwilliger die taak op zich?
  • Organiseer je extra ontmoetingsmomenten tussen de deelnemers en zorg je daarbij voor hapjes en drankjes?
  • …

Hou rekening met volgende (mogelijke) kostenposten:

  • loonkost
  • huisvestings- en kantoorkosten
  • ontwikkeling van wervingsmaterialen en eventuele advertentiekosten
  • organisatiekost van ontmoetingsmomenten
  • verzekering voor vrijwilligers

Samen Inburgeren organiseren: wat heb je nodig?

De organisatie van Samen Inburgeren steunt op drie elementen:

  1. Enthousiasme — Samen Inburgeren is een prettig initiatief. Niemand wordt gedwongen om deel te nemen. Bovendien kiezen de duo’s zelf welke activiteiten ze samen ondernemen: een toneelvoorstelling bijwonen, samen koken, een uurtje luieren in het park, enzovoort. Ze zoeken activiteiten uit die ze beiden leuk vinden. Als organisator komt het erop aan om dit prettige karakter in de verf te zetten en zowel inburgeraars als potentiële coaches te enthousiasmeren voor het initiatief.
  2. Tijd — Als coördinator moet je tijd investeren in de kennismaking met de deelnemers, het samenstellen van de duo’s, de opvolging en ondersteuning van de deelnemers.
  3. Een sociaal radarwerk — Zowat iedereen kan en mag deelnemen aan Samen Inburgeren. Daarom heeft het initiatief nood aan een uitgebreid sociaal radarwerk waarin individuen en organisaties mee zorg dragen voor een brede bekendmaking.

Hoeveel tijd vraagt het organiseren van Samen Inburgeren?

Het is erg moeilijk om te definiëren hoeveel tijd de organisatie van Samen Inburgeren vraagt. Alles hangt af van de aanpak die je kiest. Ga je voor een intensieve begeleiding, waarbij je de duo’s actief opvolgt, regelmatig groepsbijeenkomsten en intervisiemomenten organiseert, …? Of laat je de duo’s meer hun gang gaan? De ene aanpak is niet vanzelfsprekend beter dan de andere. Lokale en ook persoonsgebonden kenmerken bepalen welke manier van werken de beste is:

  • Zijn er veel of weinig duo’s?
  • Hoe zelfredzaam zijn de deelnemers?
  • Heeft de coördinator toevallig ervaring met de organisatie van gelijkaardige projecten?
  • …

Een aantal rekenvoorbeelden van vergelijkbare initiatieven uit binnen- en buitenland leren dat een intensieve opzet (met individuele kennismakingsgesprekken en opvolging van de deelnemers, intervisie, groepsbijeenkomsten, …) van ongeveer 50 duo’s per jaar om een tijdsinvestering vraagt die gelijk staat met de werktijd van vijftig procent van een voltijds equivalent. De voorbeelden die het Handboek Samen Inburgeren beschrijft voor de gemeenten Zonnegem en Meervelde illustreren dat het ook met beperktere tijdsinvestering lukt. Zo investeren de twee coördinatoren in Meervelde samen ongeveer vijftien werkweken in de organisatie en opvolging, gespreid over een periode van drie jaar.

De drukste periode voor de coördinator is telkens de eerste fase, waarin kandidaten zich aanmelden, de intakes gebeuren en de parcours starten. Daar gaat ruim zestig procent van alle tijd naartoe die de coördinatie van Samen Inburgeren vraagt.

 

Tijdsbesteding Samen Inburgeren van de voorbeelden uit het handboek

(inclusief voorbereiding)

Meervelde - 60 duo’s op 3 jaar: 538 uur voor 2 personen samen

  • Werving: 55 u
  • Onthaal: 20 u
  • Kennismaking: 210 u
    • Informatiemomenten (inclusief voorbereiding): 80 u
    • Kennismakingsgesprekken inburgeraars: 80 u
    • Opmaak, verzamelen en lezen invulformulieren: 50 u
  • Duo’s vormen: 55 u
    • Matching 5 groepen: 40 u
    • Telefoons deelnemers: 15 u
  • Opvolging: 198 u
    • Telefonische contacten: 25 u
    • Extra opvolging (probleem oplossing, vragen): 22 u
    • Afsluitende gesprekken: 100 u
    • Groepsbijeenkomsten: 50 u

Zonnegem - 120 duo’s op 2 jaar: 720 u voor 2 personen samen

  • Werving: ( zie wervingsplan!!) 35 u
  • Onthaal: 30 u
    • Telefonisch en per mail: 30 u
  • Kennismaking: 400 u
    • Kennismakingsgesprekken + matching (inclusief) verslag: 400 u
  • Duo’s vormen: 30 u
    • Matching (buiten kennismakingsgesprekken): 30 u
  • Opvolging: 225 u
    • Telefonische contacten of vragen per mail: 15 u
    • Lezen verslagjes: 70 u
    • Evaluatiegesprekken: 140 u

Braam - 750 duo’s op 5 jaar: 4265 u voor 2 personen samen

  • Werving: 100 u
  • Onthaal: 225 u
    • Onthaalmomenten, telefonisch en per mail: 225 u
  • Kennismaking: 1980 u
    • Kennismakingsgesprekken + registratie: 1810 u
    • Kennismakingsmomenten (20): 170 u (2 personen)
  • Duo’s vormen: 420 u
    • Matching: 140 u (2 personen)
    • Opstart duo’s: 280 u (2 personen)
  • Opvolging: 1540 u
    • Informele bijeenkomsten (40): 400 u (2 personen)
    • Intervisies (40): 240 u (2 personen)
    • Telefonische contacten of vragen per mail: 50 u
    • Extra (bv. vorming, terugkomdagen): 160 u (2 personen)
    • Lezen verslagjes: 140 u (2 personen)
    • Evaluatiegesprekken per 5 duo’s: 300 u
    • Afsluitingsfeestje (20): 250 u (2 personen)

 

Is Samen Inburgeren enkel voor steden?

Samen Inburgeren kan je zowel in steden als in kleinere gemeenten organiseren. Het is een model dat kan gebruikt worden zowel voor 10 als voor 400 duo's.

Wat is het verschil met het inburgeringstraject?

Elke inburgeraar met een verblijfsrecht in België heeft het recht om een inburgeringstraject te volgen bij een onthaalbureau, sommigen hebben ook een inburgeringsplicht.

Het primair inburgeringstraject bestaat uit:

  1. Een cursus maatschappelijke oriëntatie: dat is een kennismaking met de Vlaamse en Belgische samenleving met als doel meer oplossingsstrategieën te leren voor dagelijkse uitdagingen.
  2. Een basiscursus Nederlands als tweede taal.
  3. Loopbaanoriëntatie: dat is begeleiding naar het vinden van werk of studies en andere manieren om actief deel te nemen aan de samenleving in de vrije tijd.
  4. Trajectbegeleiding: dat is een individuele begeleiding van de inburgeraar met als doel de verschillende onderdelen van het programma op elkaar af te stemmen en de zelfredzaamheid van de persoon te versterken.

De inburgeringstrajecten worden aangeboden door 3 stedelijke (Antwerpen, Brussel en Gent) en 5 provinciale onthaalbureaus.

Meer informatie over Inburgering in Vlaanderen en Brussel is te vinden op www.inburgering.be

Samen inburgeren is een aanvulling op het inburgeringstraject of kan los van de formele inburgering gevolgd worden. De twee initiatieven op een rij:

 

Inburgeringstraject

Samen Inburgeren

vrijwillig of verplicht

vrijwillig

cursus in groep

activiteiten per twee

begeleiding door een professionele trajectbegeleider

begeleiding door een vrijwillige inburgeringscoach

vastgelegd programma

eigen ideeën en initiatieven

georganiseerd door onthaalbureaus

georganiseerd door lokale organisatoren

je krijgt een attest

je krijgt geen attest

een duidelijk afgebakende doelgroep

elke volwassene in Vlaanderen of Brussel